Szkolenia zawodowe a rozwój kompetencji miękkich: klucz do osiągnięcia sukcesu w karierze

Na pewno niejeden raz słyszałeś pojęcie „kompetencji miękkich” czy też (bardziej w języku korporacyjnym) „soft skills”. Być może też obiło Ci się o uszy, że owe soft skills są obecnie naprawdę ważne oraz że działy talent acquisition w firmach zwracają na nie dużą uwagę.

Możliwe też, że potrafisz wymienić kilka czy kilkanaście najważniejszych kompetencji miękkich oraz ocenić, czy i w jakim stopniu posiadasz każdą z nich. Dzisiaj interesuje nas jednak inne pytanie, a mianowicie: czy kompetencje miękkie można rozwijać, na przykład poprzez szkolenia zawodowe? I czy warto korzystać z takich szkoleń? Postarajmy się odpowiedzieć na te pytania.

Dlaczego kompetencje miękkie są tak ważne?

Rynek pracy wciąż się zmienia. To banał, ale mimo wszystko warto się nad nim trochę zastanowić. Niektórzy z nas pamiętają jeszcze lata 90. czy 2000., czasy tzw. dzikiego kapitalizmu w Polsce. Pojęcie kompetencji miękkich jeszcze nie istniało wtedy w naszym kraju, a gdyby nawet było znane: nie miałoby żadnego znaczenia. Liczyło się to, co „na papierze”. Twarde, jednoznaczne kompetencje i umiejętności: albo się coś potrafi, albo nie.

Aktualnie to podejście wyraźnie się zmieniło. Przyjmuje się, że na ogromnej większości stanowisk istotne są nie tylko konkretne umiejętności zawodowe, ale też pewne zdolności interpersonalne, które pozwalają lepiej wykonywać daną pracę. Jeżeli chcesz wiedzieć, które z kompetencji miękkich są najpilniej poszukiwane przez dzisiejszych pracodawców, koniecznie zapoznaj się z tym materiałem:

Wracając natomiast do głównego wątku: co czyni kompetencje miękkie tak istotnymi? Odnoszą się one do pewnych cech naszej osobowości, na przykład tego, jak radzimy sobie w sytuacjach stresujących, czy jesteśmy mili, czy zawsze potrafimy zachować profesjonalizm, czy dobrze odnajdujemy się, pracując w zespole, czy jesteśmy komunikatywni? Łatwo się domyślić, że niektórych zawodów po prostu nie można należycie wykonywać właśnie bez odpowiednio rozwiniętych soft skills. Świetnym przykładem jest tutaj na przykład praca doradcy zawodowego.

Czy kompetencje miękkie można rozwijać?

Odpowiedź na powyżej widoczne pytanie brzmi: jak najbardziej tak. Fachowo kompetencje będziemy nazywać umiejętnościami interpersonalnymi. Już samo użycie wyrazu „umiejętności”, a nie „cechy” sugeruje, iż mamy do czynienia z materiałem, nad którym można pracować i który podlega rozwojowi. Do kluczowych soft skills zaliczamy:

• empatię,
• komunikatywność,
• umiejętność słuchania,
• odporność na stres,
• umiejętność zarządzania czasem,
• umiejętność samodzielnego organizowania sobie pracy,
• zdolność motywowania samego siebie (i/lub innych),
• uprzejmość,
• kreatywność,
• zdolność perswazji,
• inteligencja emocjonalna.

Jak widać, kompetencje miękkie to, co do zasady, kwestia psychiki. Między innymi dla tej przyczyny uważa się, że rozwijanie soft skills jest procesem bardziej zawikłanym i o wiele mniej jednoznacznym, niż nabywanie tzw. kompetencji twardych. Na rynku znajdziesz jednak umiarkowanie obszerną ofertę kursów (mamy tutaj na myśli kursy w szerokim znaczeniu tego wyrazu), które pozwolą Ci trenować i rozwijać kompetencje miękkie.

Zanim wskażemy dostępne możliwości, trzeba będzie jednak powiedzieć parę słów o pewnej pułapce, w którą wpada dość sporo osób. Otóż specyfika kompetencji miękkich odnosi się również do sposobu ich nabywania. Na standardowy kurs zawodowy możesz iść z nastawieniem, według którego to nauczyciel jest odpowiedzialny za skuteczny transfer potrzebnej Ci wiedzy. W przypadku soft skills nie działa to w ten sposób. Rozwijanie kompetencji miękkich to w pierwszej kolejności systematyczna praca nad sobą, powiększanie obszaru własnej świadomości oraz rzetelne reflektowanie nad swoją osobowością. Bez tego żaden rodzaj kursu nie pomoże Ci np. wykształcić doskonalszej empatii lub stać się bardziej kompromisową osobą.

Czyli jak rozwijać w sobie kompetencje miękkie?

Pierwsza z dostępnych metod to psychoterapia (w ujęciu behawioralno-poznawczym albo psychodynamicznym). Bardzo często deficyty pewnych cech wynikają z mniej lub bardziej poważnych problemów natury psychologicznej. Tak naprawdę nie ma osób, które całkowicie nie potrzebują psychoterapii (jeśli ktoś tak sądzi, łudzi samego siebie). W trakcie procesu terapeutycznego możesz pracować np. nad radzeniem sobie ze stresem, swoją komunikatywnością, swoją umiejętnością słuchania innych, czy wreszcie nad swoją empatią.

Oczywiście, w sensie ścisłym psychoterapia nie jest kursem. Wymieniamy ją tutaj jako główną metodę, ponieważ jest najbardziej efektywna. Proces terapeutyczny to także droga do osiągnięcia/zachowania dobrostanu psychicznego, który też wydatnie promieniuje na nasz sposób działania w pracy.

Oprócz terapii możesz korzystać z kursów prowadzonych przez doświadczonych psychologów i psychologów biznesu. Liczba dostępnych opcji jest pokaźna. Zaletą kursów jest to, że możesz wybrać szkolenie precyzyjnie dotykającego tego obszaru, nad którym chciałbyś pracować. Wśród kursów znajdują się między innymi szkolenia z zarządzania czasem, kierowania zespołem, asertywności w pracy, negocjacji, budowania relacji z klientem, zarządzania stresem czy komunikacji interpersonalnej.

Zanim jednak zdecydujesz się na wybór kursu, zwróć uwagę na kilka czynników. Po pierwsze: kto będzie prowadzić szkolenie? Czy jest to psycholog? Jeśli tak: jakie ma doświadczenie, czy ma na swoim koncie publikacje książkowe/publikacje w czasopismach naukowych? Po drugie: jaki ośrodek prowadzi kurs? I wreszcie po trzecie: w jaki sposób opisywany jest kurs? Czy jest to tzw. język korzyści (a więc po prostu marketing)? To ważne, ponieważ rzetelna psychologia (a dobre kursy rozwijające zdolności interpersonalne powinny być prowadzone przez wykwalifikowane osoby) nie korzysta z tego rodzaju sztuczek. Możesz też przejrzeć oferty szkoleń na stronach uniwersytetów: wtedy masz pewność, że kurs będzie prowadzony przez odpowiednio wykształconą kadrę, a jednocześnie cena szkolenia powinna być bardziej przystępna.